داده‌های بازار کار در پاییز ۱۴۰۲ نشان می‌دهند که ۷۲ درصد از کل جمعیت در سن کار کشور به درجاتی از اقتصاد رسمی کشور جدا شده اند و معیشت خود را از روش‌های غیررسمی تامین می‌کنند.
به گزارش شاخص آنلاین، سال هاست که اقتصاد ایران در میان جمعیت غیرفعال محصور شده است. البته دلیل سنگینی حضور افراد غیرفعال مشخص است: اقتصاد ایران با تورم بالای ۴۴ درصد و رشد ۱۸ تا ۲۰ درصدی حقوق و دستمزد، جذابیتی برای متخصصان و نیروی کار تحصیل کرده ندارد.
از این رو، نرخ مشارکت اقتصادی در حوالی ۴۰ درصد تثبیت شده است تا چیزی در حدود ۶۰ درصد آن در اختیار جمعیت غیرفعال باشد؛ جمعیتی که در خود تمایلی برای کار بر اساس ساعات قانونی ندارد.
غیرفعال بودن ۵۸.۵ درصد جمعیت در سن کار
تازه‌ترین گزارش مرکز آمار از شاخص‌های مربوط به بازار کار در پاییز ۱۴۰۲ نشان دهنده واقعیت مورد اشاره است.
در این فصل ۴۱.۵ درصد جمعیت در سن کار، مشارکت کرده اند؛ در حالی که ۵۸.۵ درصد غیرفعال بودن را ترجیح داده اند. از ۲۶ میلیون و ۸۲۰ هزار نفری که بازار کار را لمس کرده‌اند ۲ میلیون و ۴۴ هزار نفر بیکار شده اند. در نتیجه ۹۲ درصد از جمعیت فعال به طور مستمر در بازار کار حضور داشتند.
از ۲۴ میلیون نفری که به طور مستمر در پاییز امسال شاغل بودند تنها ۷۱.۹ درصد ۴۴ ساعت در هفته یا ببیشتر از آن در اقتصاد مشارکت کرده‌اند و ۲۸.۱ درصد هم کمتر از ۴۴ ساعت در محیط کسب و کار حضور داشتند. در مجموع ۴۶ میلیون نفر از جمعیت کشور در پاییز امسال کمتر از ۴۴ ساعت اشتغال داشتند و همچنین بیکار و غیرفعال بودند.
افزایش گرایش به مشاغل غیررسمی
در نتیجه ۷۲ درصد از کل جمعیت در سن کار کشور به درجاتی از اقتصاد رسمی کشور جدا شده اند و معیشت خود را از روش‌های غیررسمی تامین می‌کنند؛ از قبیل کار در تاکسی‌های اینترنتی، مهاجرت فصلی به کشورهای همسایه برای کار، سرمایه‌گذاری بر روی بازارهای جهانی (فارکس، طلا، رمز ارز و…)، رو آوردن به دلالی در حوزه مسکن، ارز، دریافت سود بانکی و اجاره خانه و ده‌ها نوع روش دیگر.
فقر نیروی تحصیل کرده در اقتصاد رسمی
برخی هم ترجیح می‌دهند که بیکار بمانند تا دنبال مشاغلی بگردند که درآمد آن کفاف هزینه‌های رفت و آمدشان به محل کار را هم نمی‌دهد؛ از جمله افرادی که در حاشیه شهرهای بزرگ زندگی می‌کنند و با معیارهای امروزی تحصیل کرده محسوب می‌شوند. داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که در پاییز امسال ۲۷.۵ درصد از جمعیت شاغلان فارع التحصیل آموزش عالی بودند.
در کل سهم جمعیت تحصیل کرده از اقتصاد رسمی ایران در حوالی ۲۰ تا ۳۰ می‌گردد. این موضوع نشان می‌دهد که بازار کار ایران دیگر محل مراجعه افراد تحصیل کرده که دستمزدهای کنونی را شایسته وضعیت کنونی نمی‌دانند، نیست. از طرفی بیش از ۴۲ درصد بیکاران را افراد تحصیل کرده تشکیل می‌دهند. در واقع تا ۲ برابر افراد تحصیل کرده حاضر در بازار کار، افرادی از همین جنس وجود دارند که فرار از اقتصاد رسمی را به قرار در آن ترجیح داده اند.