قیمت دلار را چه کسی بالا می برد؛ کانال های تلگرامی یا اقتصاد

قیمت دلار مجدد به کانال ۵۸ هزار تومان بازگشته است و ۵۹ هزار تومان را هم به خود دیده است. در چنین شرایطی کانال‌های تلگرامی متهم به گرانی و برهم ریختن بازار می‌شوند.

به گزارش شاخص آنلاین، قیمت دلار به حدود ۵۸ تا ۵۹ هزار تومان بازگشته است تا بار دیگر، روزهای داغ خود را در زمستان تجربه کند اما این بار در ماه پایانی زمستان ۱۴۰۲. روزهای ابتدای بهمن ماه امسال، دلار در حدود ۵۳ تا ۵۴ هزار تومان معامله می‌شد. یک ماه پیش، این تصور به وجود آمده بود که قیمت مجدد به حدود ۶۰ هزار تومان برنمی گردد.

با این وجود، تب بازار داغ‌تر از این حرف‌ها بود و پیوسته قیمت ها را به سمت بالا سوق داد و گرچه نوسان داشت اما ابتدای اسفند ماه وارد ۵۶ هزار تومان شد. در نتیجه از ابتدای بهمن ماه تا ابتدای اسفند، حدود ۴ تا ۵ اسفند افزایش قیمت را تجربه کردیم. این اما پایان کار نبود. دلار در روزهای اخیر ۵۹ هزار تومان را هم به خود دید و ترس و لرز لمس ۶۰ هزار تومن را وارد بازار کرد.

مقصر همیشگی

شواهد نشان می دهد هرگاه  قیمت ارز جهش می‌کند، چند اتفاق در ارتباط با سیاست‌های مدیریت بازار نمود پیدا می‌کند؛ از یک سو سایت‌هایی که قیمت‌ها را به صورت روزانه اعلام می‌کنند، از بروزرسانی قیمت دلار خودداری می کنند و از سویی دیگر، کانال‌های تلگرامی که قیمت‌ها را اعلام می‌کنند، به ایجاد تنش در بازار متهم می‌شوند.

این تصور در بازارساز وجود دارد که اگر اعلام قیمت‌های روز را محدود یا ممنوع کند، می‌تواند جلوی تب بازار را هم بگیرد. در واقع به جای اینکه عفونت از ریشه درمان شود با یک پاشویه و چند قرص، به زعم خود شدت تب را کاهش می‌دهند. جدا از جنبه‌های مشکل ساز این برخورد، به نظر می‌رسد که در مورد نقش کانال‌های تلگرامی زیاد از حد بزرگنمایی می‌شود.

تاثیر درهم بر ارزش دلار

افرادی که بر روی مشکل ساز بودن کانال‌های تلگرامی مانور می‌دهد، سایر مشکلات را که به صورت مقطعی یا بلندمدت بر بازار اثر می‌گذارند، نادیده می‌گیرند؛ از جمله تاثیر درهم بر نرخ دلار سبزه (سبزه میدان) و سایر بازارهای تهران. 

در واقع نرخ های بازار که ما هر روز در حال لمس کردن آن هستیم از سوی مقام های دولت «نرخ غیررسمی» خوانده می‌شود. البته غالب کانال‌های تلگرامی که نرخ سبزه را اعلام می‌کنند، در مورد نرخ درهم اطلاع‌رسانی نمی‌کنند.

به طور معمول، فقط چند کانال تلگرامی وجود دارند که به طور تخصصی قیمت درهم/ریال را اعلام می‌کنند. اما چه ارتباطی بین قیمت درهم با دلار سبزه وجود دارد؟ قیمت دلار سبزه بر پایه نرخ درهم/دلار محاسبه می‌شود. از آنجا که بازار دبی، وزن بالایی در تعیین نرخ برابری درهم/ریال دارد، فعالان بازار، در یک فرمول نانوشته، نرخ برابری درهم/دلار را پایه محاسبه ریال/دلار قرار می‌دهند.

از آنجا که نرخ برابری درهم با دلار، میخکوب شده و ۳.۶۷ درهم در برابر ۱ دلار است، معیار مناسبی برای تعیین نرخ برابری ریال/دلار محسوب می‌شود. سال هاست که بانک مرکزی امارت از طریق یک بازارسازی سازمان یافته، نرخ برابری درهم با دلار را به میزان یاد شده نگه داشته است. با توجه به اینکه این روزها نرخ درهم در برابر ریال در بازار دبی حدود ۱۶ هزار تومان است، این نرخ معیار محاسبه نرخ برابری ریال/دلار قرار می‌گیرد.

برای نمونه نرخ حدود ۱۶ هزار تومانی تومانی درهم، ضرب در ۳.۶۷ می‌شود تا نرخ برابری ریال به دلار که در نتیجه این محاسبه به حدود ۵۸ هزار تومان می‌رسد، به دست آید. البته نرخ (خرید و فروش) به صورت جزئی در طول روز بالا و پایین می‌شود اما با این شیوه نرخ مبنا، بر پایه ارزش درهم به دست می‌آید.

تفاوت نرخ دلار در بازارها

البته این تنها شیوه محاسبه نرخ ریال در برابر دلار نیست اما به صورت غیررسمی در بازار به شیوه‌ای رایج تبدیل شده است. معمول این است که نرخ دلار در بازار به نرخ خرید دلار در هرات افغانستان و سلیمانیه عراف هم نگاه می‌کند اما این نرخ‌ها به صورت جزئی و بر حسب میزان عرضه و تقاضا، با بازار تهران اختلاف دارند. برای نمونه روز گذشته در تهران نرخ دلار سبزه حدود ۵۸۶۰۰ تومان بود اما آخرین قیمت در هرات به ۵۷۹۰۰ تومان می‌رسید. در سلیمانیه هم هر دلار حدود ۵۹ هزار تومان ارزش داشت.

به طور معمول، نرخ سبزه کمی بیشتر از نرخ دلار هرات و کمی کمتر از نرخ سلیمانیه است اما در مجموع، امارات با ارزش درهم خود سهم بالایی در ارزش‌گذاری دلار در بازارهای ارزی تهران دارد. دلیل این اتفاق را نمی‌توان با کانال‌های تلگرامی مرتبط دانست.

با این وجود در طول سال های گذشته برخورد های زیادی با صاحبان کانال های تلگرامی شده و این موضوع منجر شده تعداد کانال‌های تلگرامی کاهش یابد. برخی کانال‌ها هم دیگر بروزرسانی نمی‌شوند.

دلیل این اتفاق را باید در درهم محور بودن نقشه ارزی کشور، منفی شدن تراز تجاری ، خروج سرمایه از کشور و فشار تامین ارز از چند کشور همسایه به دلیل محدود بودن شرکای تجاری، جست.

اینکه چند کانال تلگرامی بتوانند بازار را برهم بریزند و عرضه و تقاضایی که بانک مرکزی بر کنترل و هدایت آن‌ها مصر است را به سمت بازار و «نرخ‌های ساختگی» هدایت کنند، ادعای بسیار عجیبی است. همین که احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد، نرخ‌های بازار را قبول ندارد و نرخ واقعی دلار را همان حدود ۴۲ هزار تومان در مرکز مبادله می‌داند، گواه می‌دهد که کانال‌های تلگرامی هیچ کاره هستند!

بیشتر بخوانید

سنجش احتمال بحران ارزی در 1403 | آیا قیمت دلار در ارقام فعلی باقی می ماند

دلارزادیی چیست؟