جاسوسی اقتصادی به نام چین گره خورده است؛ مسئله‌ای پر چالش برای کشورها. چین در حال برنامه ریزی برای انجام چه کاری است؟
به گزارش شاخص آنلاین، در دهه ۹۰ میلادی و سال‌های پیش از آن، درک عمومی از عمل جاسوسی، بیشتر در شناسایی نقاط قوت و ضعف سیستم‌های امنیتی و نظامی کشور خلاصه می‌شد تا زمانی که یک کشور یا چند کشور، آماده ضربه زدن به حریف یا حریفان خود می‌شدند. در دهه‌های ۱۹۷۰ تا ۱۹۹۰ که هنوز شوروی متلاشی نشده بود و چین در تکاپوی توسعه اقتصادی به سر می‌برد، چنین نوعی از جاسسوسی بیشتر نمود داشت.
تلویزیون حکومتی شوروی پُر بود از سریال‌هایی که رقابت جاسوسان این کشور با سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا را با شور ملی و چند لایه روایت حماسی به تصویر می‌کشیدند. اما حالا آن زمان گذشته و جاسوسی پیچیده‌تر شده است. شنود که شکلی از جاسوسی محسوب می‌شود، برخلاف گذشته، با شیوه تازه‌ای انجام می‌شود.
شیوه‌های نوین جاسوسی
فرم‌های تازه جاسوسی، بر ربایش داده‌های صنعتی، ایده‌ها و فناوری متمرکز شده است؛ خواه این کار را یک هکر انجام دهد یا یک شرکت بزرگ که در کشور دیگری پیمانکار است، جاسوسی تغییر ماهیت داده است. به همین دلیل، باید تصور خود را از جاسوسان عصر جدید تغییر دهیم.
البته این تغییر ماهیت، به معنای نابود شدن فرم‌های کلاسیک جاسوسی نیست. هنوز هم در خبرها می‌شنویم که برخی در داخل ساختارهای اداری و شهروندی کشورها نفوذ می‌کنند و به نشانه‌گذاری و مرعوب‌سازی سوژه‌های خود دست می‌زنند.
جاسوسی به سبک چین
اما چند سالی است که جاسوسی برای کمک به اقتصاد کشورها و شرکت‌های بزرگ، و ضعیف ساختن رقبا، انجام می‌شود. یکی از کشورهایی که در این زمینه قدرتمند عمل می‌کند، چین است. البته این کشور همچنان از فرم‌های سنتی در ترکیب با شیوه‌های نوین برای تقویت صفوف نفوذ خود استفاده می‌کند. گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکا نشان می‌دهد که چین در این راه از نفوذ هزاران نفر استفاده می‌کند؛ راهبردی که به «هزار دانه شن» معروف است.
در راهبرد هزار دانه شن، افراد تازه کار برای جاسوسی گمارده می‌شوند. این افراد باید آدم‌های خوب و موجهی جلوه کنند؛ یعنی افرادی که در مراکز دولتی، دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی بر روی فناوری‌های نوین کار می‌کنند و «چینی‌های خوب» به حساب می‌آیند.
اما از آنجا که به کارگیری فناوری برای ربایش داده‌ها اولویت بالایی دارد، چینی‌ها بر روی فیبرهای نوری اقیانوس آرام تمرکز کرده اند. نشریه وال استریت ژورنال به نقل از منابع خود گزارش داده است که آمریکا به شرکت‌های گوگل و متا در این مورد هشدار داده است؛ چرا که این شرکت‌ها مالک تعداد زیادی از این کابل‌ها هستند.
آمریکایی‌ها نگرانند که امنیت داده‌های تجاری و نظامی به خطر بیفتد. این نگرانی به واسطه عملکرد شرکت S.B. Submarine Systems به وجود آماده است. این شرکت چینی، مسئول تعمیرات کابل‌های فیبر نوری است. مقام‌های آمریکایی از این جهت به این شرکت مشکوک شده‌اند که مکان کشتی خود را از ردیاب‌های رادیویی و ماهواره‌ای پنهان می‌کند. کشتی این شرکت گاهی برای چند روز از نظارت ردیاب‌ها خارج می‌شود که توضیح منطقی برای آن وجود ندارد.
جاسوسی با جرثقیل
مورد دیگری که خشم آمریکایی را برانگیخته، گزارش کمیته امنیت داخلی مجلس و کمیته منتخب مجلس در مورد چین است. تحقیق کنگره می‌گوید که ۲۰۰ جرثقیل ساخت چین که در بنادر آمریکا نصب شده اند، برای نظارت و خرابکاری کاربرد دارند؛ چرا که مودم‌های سلولی بر روی آن‌ها کار گذاشته شده است. شرکت چینی ZPMC این جرثقیل‌ها را به آمریکا فروخته است. بر همین اساس، کنگره اعلام کرده است که این مودم‌ها برای جاسوسی از رقبای تجاری چین و اختلال در زنجیره تامین و حرکت محموله ها، کاربرد دارند؛ به طوری که آمریکا را «نابود» می‌کنند.
از آنجا که ۸۰ درصد جزثقیل‌های به کار گرفته شده در آمریکا، ساخت چین هستند، کنگره به شدت نگران است. اما جاسوسی با جزثقیل چگونه انجام می‌شود؟ از قرار معلوم، مودم‌ها به اپراتور از راه دور خود و هکرهای متصل به آن، این قابلیت را می‌دهد که به پورت و شبکه چرثقیل دسترسی داشته باشند تا جایی که بتوانند عملکرد دستگاه را مختل کنند. دولت آمریکا در واکنش به این تحقیقات قصد دارد که ۲۰ میلیارد دلار در زیرساخت‌های بندری و ساخت جرثقیل آمریکایی هزینه کند.
جاسوس در کشورها
تنها آمریکا نیست که هدف چین قرار گرفته است. سایت گلوبال نیوز کانادا گزارش داده است که یکی از کارمندان سابق شرکت آب ایالت کبک در کانادا، متهم به جاسوسی اقتصادی برای چین شده است. این فرد چینی، متهم شده است که اطلاعات داخلی شرکت را در اختیار مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی چین قرار داده است.
اما این تنها مورد جاسوسی منتسب به چین در کانادا نیست. رسانه‌هایی کانادایی تخمین می‌زنند که چین در کانادا بیشتر از هزار جاسوس دارد. مورد دیگری که نشان از نفوذ چین در کانادا دارد، انتقال اطلاعات شرکت کشتی‌سازی فدرال کانادا به چین بود. یک چینی در این رابطه بازداشت شد. در مجموع چین متهم است که در ده‌ها کشور از جمله در استرالیا، بلژیک و آلمان جاسوسی می‌کند. به نظر می‌رسد که چین با ربایش داده‌های تجاری و ایده‌ها قصد دارد که اقتصاد کشورهای دیگر را آسیب‌پذیر کند تا بتواند در فرصت مناسب ضربه نهایی را وارد کند.