بازار تلفن‌های همراه اپل در ایران به شدت کدر است. سودها و منافع شخصی و گروهی، این بازار را به شدت برای مصرف کننده مضر ساخته است. از گران فروشی حدود هزار دلاری آیفون ۱۳ پرو مکس بگیرید تا عرضه کالای تعمیراتی و دسته دوم به اسم گوشی پک در همین بازار یافت می‌شود.
به گزارش شاخص آنلاین، با اینکه در تبلیغات محیطی و ویدئویی شرکت‌ها و بانک ها، هنوز ماکت مدل‌های تلفن‌های همراه شرکت اپل، به وفور دیده می‌شود و بسیاری از سازمان ها، وب اپلیکیشن IOS (سیستم عامل اختصاصی برند اپل) را برای گسترش پوشش خدمات خود بر روی آیفون عرضه می‌کنند، اخباری پیرامون اجرای ممنوعیت عرضه کالاها با نشان تجاری اپل و توقف واردات کلیه مدل‌های آیفون، شنیده می‌شوند.
برخی خبرگزاری‌ها اما خبر می‌دهند که واردات آیفون ۱۲ و ۱۳ ممنوع نیست و سری‌های ۱۳ به بعد (۱۴ و ۱۵) زیر تیغ ممنوعیت واردات رفته اند. زمانی که صحبت از ممنوعیت برند اپل می‌شود، طیف وسیعی از محصولات را دربرمی گیرد؛ از جمله هدفون، لپ تاپ، کامپیوتر رومیزی و ساعت هوشمند.
در این بین، سازمان توسعه تجارت ایران، تنها بر روی ممنوعیت واردات سری آیفون ۱۴ و ۱۵ تاکید دارد. گرچه این سازمان اعلام کرده است که تمام تلفن‌های همراه شرکت اپل، مشمول سود بازرگانی ۹۶ درصدی می‌شوند. در روزهای گذشته هم اخباری پیرامون جمع آوری آیفون‌های سری ۱۴ و ۱۵ در بازار شنیده شد. این سری از تلفن‌های همراه، در دسته کالاهای قاچاق قرار می‌گیرند.
اما این ممنوعیت چه فایده‌ای برای مصرف کننده دارد؟ دستگاه‌های دولتی پاسخ قابل درکی به این پرسش نداده اند. اما به نظر می‌رسد که سود زیادی در وضع این ممنوعیت وجود دارد. با توجه به اینکه تولید آیفون‌های سری ۱۳ شامل آیفون ۱۳، ۱۳ پرو مکس و سایر خانواده‌های این سری از پارت نامبر چین (سری CH) متوقف شده است، محصولاتی این سری می‌توانند تعمیراتی یا دسته دوم باشند که با عنوان آکبند (آیفون پک) عرضه می‌شوند.
بیشتر بخوانید
اپل به کاربران قدیمی ۹۲ دلار غرامت می‌دهد | پس از شکایت دسته جمعی کاربران
احتمال شکایت میلیونی از اپل | به دلیل ایجاد انحصار در بازار
به اینگونه دستگاه‌ها که تعمیراتی هستند، ریفربیشد (Refurbished) می‌گویند. در بازار هم به «رفرشی» معروف هستند؛ چرا که در دست مشتری خراب شده‌اند و بعد به کارخانه ارسال شده‌اند تا تعمیر و بسته‌بندی مجدد شوند. البته در دنیا مرسوم است که کارخانه اپل دستگاه رفرشی را با درج نشانه بر روی جعبه متمایز و بعد با قیمتی کمتر از نوع پک، روانه بازار می‌کند. اما در ایران، شرکت‌های که گارانتی این محصولات را برعهده دارند این نشانه‌ها را حذف می‌کنند.
شیوع فروش گوشی‌های رفرشی اپل در بازار، به ویژه می‌تواند به سری‌های ۱۱ و ۱۲ تسری یابد؛ چرا که قدیمی‌تر از سری ۱۳ هستند. در حال حاضر، آیفون ۱۲ پرومکس، ۱۲ پرو، SE نسل ۳، آیفون ۱۱ در بازار موبایل ایران، یافت می‌شوند. از سری ۱۳ هم آیفون ۱۳ پارت نامبر CH (عرضه شده در بازار چین)، ۱۳ پرو و ۱۳ پرو مکس، در بازار عرضه می‌شوند. در حال حاضر نمی‌توان به سری ۱۱ و ۱۲ و حتی ۱۳ به عنوان دستگاه پک اعتماد کرد.
بررسی فروشگاه‌های جهانی اپل در کشورهای مختلف (ترکیه، امارت و آمریکا) نشان می‌دهد که تنها عضوی از سری ۱۳ که همچنان به شکل رسمی عرضه می‌شود، ایفون ۱۳ است. از میان سری SE هم هنوز SE نسل ۳ عرضه رسمی دارد. در نتیجه سری‌های ۱۱.۱۲، XR، SE به غیر از نسل ۳ برای خرید در بازار به عنوان دستگاه آکبند قابل اعتماد نیستند. تفاوت قیمت آیفون رفرشی با اکبند (پک) به قدری هست که سود سرشاری را نصیب واردکننده کند.
در فروشگاه‌های خارجی آیفون رفرشی در ۳ کیفیت نسبتا خوب، خوب و عالی عرضه می‌شوند. برای نمونه یک دستگاه آیفون مشکی رنگ از سری ۱۲ با حافظه ۱۲۸ گیگ در کیفیت نسبتا خوب به قیمت ۲۲ میلیون و ۱۹۱ هزار تومان، در کیفیت خوب به قیمت ۲۶ میلیون و ۴۸۶ هزار تومان و در کیفت عالی به قیمت ۲۷ میلیون و ۶۶۷ هزار تومان عرضه می‌شود. اما همین دستگاه در ایران بدون درج گواهی عرضه رفرشی و درجه کیفی آن، ۳۰ میلیون تومان در بازار برای خرید یافت می‌شود. در این شرایط، بر روی یک آیفون ۱۲ رفرشی، بین حدود ۳ تا ۸ میلیون تومان سود وجود دارد.
در نمونه‌ای دیگر، آیفون ۱۳ پرو با ۱۲۸ گیگ حافظه و در رنگ گرافیت، در کیفیت نسبتا خوب به قیمت ۲۹ میلیون و ۲۸۷ هزار تومان، در کیفیت خوب به قیمت ۳۰ میلیون و ۸۷۹ هزار تومان و در کیفت عالی به قیمت ۳۳ میلیون و ۴۱۲ هزار تومان عرضه می‌شود اما همین دستگاه در ایران ۹۵ میلیون تومان به فروش می‌رسد. واردکننده می‌تواند از این تفاوت قیمت بین ۶۱ تا ۶۵ میلیون تومان سود ببرد.
این در شرایطی است که با واردات و عرضه رسمی آیفون‌های جدید (سری ۱۴ و ۱۵) قیمت سری ۱۳ کاهش می‌یافت و معقول می‌شد. از طرفی چنانچه اپل در ایران نمایندگی رسمی داشت، آیفون رفرشی قیمتی معقول داشت و به صورت رسمی و با درج گواهی کیفی عرضه می‌شد. از آنجا که هیچ یک از این موارد وجود ندارد، مشتری فریب می‌خورد. آیفون‌های رفرشی می‌توانند در ایران پک شوند که به آن‌ها ریپک می‌گویند. برای ریپک کردن، آن‌ها را در جعبه‌ای به غیر از جعبه اصلی می‌گذارند و برخی لوازم جانبی مانند سیم شارژر را هم اضافه می‌کنند.
مشتری در اینجا تصور می‌کند که چون «سریال نامبر» گوشی را در سایت اپل یافته، پس کالای او اصل است. غافل از اینکه در گوشی رفرشی که ممکن است ریپک شده یا نشده باشد، بحث بر سر تعمیراتی بودن آن است و نه اصل و غیراصل بودن. مشتری اما به دنبال گوشی با پک اصلی (اکتیو یا نات اکتیو) است.
حتی اگر تلفن همراه رفرش شده نباشد می‌تواند Renewed باشد. یک آیفون Renewed یا تجدید شده، می‌تواند تعمیراتی نباشد. به این معنی که به عنوان وسیله دسته دوم ریپک شده است. آیفون‌های سری ۱۳ که این روزها به ندرت در فروشگاه‌های بین المللی به چشم می‌خورد در قالب Renewed در فروشگاه آمازون عرضه می‌شوند.
پارت نامبر چین سری ۱۳ هم که با نام CH عرضه می‌شود، بیشتر در ایران قابل تهیه است و در بازار سایر کشورها به چشم نمی‌خورد. در حال حاضر در فروشگاه‌های روسی می‌توان سری ۱۳ را دید. آیفون ۱۳ پرو مکس ۱۲۸ گیگ با رام ۶ گیگ ۱۵۵ هزار روبل یعنی حدود ۱۰۱ میلیون تومان قیمت دارد.
در فروشگاه روسی هم برخلاف آمازون، Refurbished یا Renewed بودن دستگاه درج نشده است. اما قیمت دستگاه با مشخصات یاد شده، حدود ۲۵ میلیون تومان کمتر از بازار ایران است. این وضعیت می‌رساند که بازار آیفون در ایران به شدت غیرشفاف است و پای سودهای پنهان و منافع اشخاص مختلف در آن میان است.
همین حالا که آیفون ۱۳ پرو مکس در ایران فراتر از ۱۰۰ میلیون تومان قیمت دارد، قیمت پایه آیفون ۱۵ پرو مکس در فروشگاه‌های رسمی اپل از ۷۰ میلیون و ۶۸۷ هزار تومان (۱۱۹۹ دلار) شروع می‌شود.
بر این اساس، آیفون ۱۳ پرو مکس در ایران بر حسب ارزش دلاری، ۲۱۵۰ دلار عرضه می‌شود که ۹۵۱ دلار گران‌تر از آخرین نسل آیفون است. این ۹۵۱ دلار که حدود ۵۶ میلیون تومان می‌شود، به مصرف کننده آیفون ۱۳ پرومکس تحمیل می‌شود تا جبرانی باشد برای وارد نشدن آیفون سری ۱۵ به شکل رسمی؛ آنهم در شرایطی که مشخص نیست آنچه به دست مشتری می‌رسد Refurbished است یا Renewed.