صنایع ایران در گیر کم آبی و بی برقی
یافته‌های تازه‌ترین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس پیرامون ابعاد خشکسالی در ایران نشان می‌دهد که بخش وسیعی از فلات مرکزی ایران و جنوب کشور درگیر خشکسالی شدید و بسیار شدید است.
به گزارش شاخص آنلاین، ۲۷۸ شهر کشور درگیر تنش آبی هستند. این یافته و یافته‌های دیگر که در تازه‌ترین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس پیرامون موضوع آب منعکس شده اند، نشان می‌دهند که ایران در یکی از حساس‌ترین برهه‌های تاریخ سرزمین خود به سر می‌برد؛ در حالی که اقتصادش به منابع آبی فراوان و تامین برق نیاز دارد.
در این شرایط هم ۳۱ درصد آب شرب کشور هدر می‌رود که چهار برابر نرم جهانی است. حتی آسمان هم با اقتصاد ایران و تقلایش برای آب همراهی نمی‌کند؛ به طوری که میزان بارش در پاییز امسال ۶ درصد کمتر از این فصل در سال گذشته بود. میانگین بارش در فصل آبی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ به ۲۱۳ میلی متر می رسید اما در جهان ۳ تا ۴ برابر این میزان، از طریق بارش حاصل می‌شود.
هدررفت آب بدون تولید برق
با توجه به اینکه، به دلیل سنگینی حضور دولت بر صنعت برق، سرمایه‌گذاری جدیدی در این بخش صورت نمی‌گیرد، انتظار می‌رفت که در سال‌هایی که کشور در ترسالی به سر می‌برد، منابع آبی به درستی به کار گرفته می‌شدند؛ از جمله سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در تولید انرژی برق آبی (هیدرو الکترونیک). از این طریق، صنایع نوپایی شکل می‌گرفتند که می‌توانستند نیاز خود را از طریق نیروگاه‌های برق آبی تامین کنند.
عارضه تفکر کوتاه مدت
بر همین اساس، صنایع نوپا امکان پیشرفت و جانمایی داشتند. هر چه، صنایع جدید بیشتر توسعه پیدا می‌کردند، به نفع کشور بود؛ چرا که توسعه در ذات خود مطالبه تغییر در رویه حکمرانی را ایجاد می‌کند اما تفکر کوتاه مدت در مدیریت کشور، شانسی برای بقای نوپا قائل نیست و بقای «اصلح» را ترجیح می‌دهد. نتیجه این طرز حکمرانی، امروز مشخص می‌شود: تنها ۶.۷ درصد از کل تولید برق که معادل ۸۳۲۴ مگاوات است از برق آبی تامین می‌شود.
البته حالا آبی هم برای استخراج برق باقی نمانده است و اقتصاد هم در چنبره دولت روز به روز ضعیف‌تر می‌شود. در حالی ایران به چنین رویه‌های حکمرانی عادت کرده است که چین با کمک منابع آبی که در گذشته تجمیع کرد و ساخت نیروگاه بر روی آن سالانه ۱ میلیون و ۳۳۲ هزار و ۳۹۰ مگاوات (۱.۳۰۰ تراوات ساعت) برق تولید کرده است؛ در شرایطی که کل حجم تولید برق ایران ۹۱ هزار مگاوات است. بنابر این، چین ۱۴.۶۴ برابر کل برق ایران، برقِ آبی تولید کرده است.
هزینه گزاف بی‌آبی در صنعت
با توجه به نیاز صنایع به آب که ۱ تا ۲ درصد کل منابع را در برمی گیرد، کشور می‌توانست حداقل نیاز برق صنایع را با مدیریت بخشی از منابع آب تامین کند اما چند سالی است که صنایع در تابستان‌ها با کمبود برق روبرو هستند؛ به گونه‌ای که سهل آبادی، رئیس خانه صنعت ایران، از وزارت نیرو خواسته است که برق خانگی را ۲ ساعت در روز قطع کند یا اینکه در تامین برق مال‌ها و فروشگاه‌های بزرگ بازنگری کند.
نیاز برق به بازار باز
در این شرایط که آب از دست رفته است و زیرساخت‌های آبی صرف انگیزه‌های سیاسی در انتخابات شده است، اقتصاد ایران چاره‌ای جز رها کردن خود از قید و بند قوانین در بخش برق ندارد. بخش تولید برق با کسری تولید ۱۲ هزار مگاوات،در عمل توان جبران کمبود سرمایه‌گذاری در بخش برق آبی را ندارد.
از طرفی درآمد سالی ۳۰ هزار میلیارد تومانی بخش برق توان پوشش بدهی سالی ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی آن را ندارد. به همین دلیل باید راهکارهایی اجرا شوند که سرمایه‌گذاری در صنعت برق را توجیه‌پذیر کنند. تا زمانی که دولت آمادگی لازم برای اجرای اقتصاد باز و تشکیل بازار در تولید برق را نداشته باشد، آثار کمبود بارش و خشکسالی بیش از هر زمانی چشم اقتصاد را می‌سوزاند.