جنگ این روزها در نوار عربی زبان غزه که به عنوان سرزمین تاریخی فلسطین شناخته میشود، یادآور وقایع ۵۰ سال پیش است: جنگ یوم کیپور؛ جنگی که به جهش قیمت نفت و عصیان فروشندگان در بازارها علیه خریداران انجامید. حالا بار دیگر آثار گرانی نفت بیرون زده و بیم آن میرود که قیمت مانند ۵۰ سال پیش ۴ برابر شود. شاخص های صنعتی فروریخته اند و التهاب به بازار بورس تهران و نمادهای شاخص صنعت کشیده شده است.
به گزارش شاخص آنلاین، بهای نفت از روز گذشته افزایش یافت تا تاریخ خاورمیانه بار دیگر آثار گداخته شدن پهنه های کهنهاش با جنگ را نشان دهد. روز گذشته بهای نفت برنت با ۳.۰۶ درصد صعود به ۹۰.۶۷ دلار رسید. این افزایش قیمت نشان داد که التهاب در بازارها به سرعت بازار نفت خام دریای شمال را که در اختیار انگلیس و نروژ قرار دارد، تکان داده است. گرچه معاملات امروز قیمت نفت برنت را ۹۰.۴۴ دلار نشان میدهد اما نباید از نظر دور داشت که از این پس هر اتفاقی در ادامه جنگ در سرزمینهای فلسطینی که آتش آن از ۷ اکتبر (۱۵ مهر) برافروخته شد، دور از نظر نیست. سطح درگیریها گسترده شده و نااطمینانی در بازارها بر هرگونه روندی که بوی پیش بینی اوضاع را بدهد غلبه میکند.
افزایش قیمت نفت ایران
در این میان قیمت نفت ایران هم در ۲۴ ساعت گذشته افزایش یافته است. نفت ایران برای تحویل در اروپای غربی، جنوب آفریقا، شمال آفریقا و مدیترانه ۰.۱۱ دلار یعنی چیزی در حدود ۰.۱۳ درصد افزایش یافته است. در این میان حتی آمریکایی هم با افزایش قیمت نفت و از طرفی افزایش قیمت بنزین مواجه شده اند. نفت خام وست تگزاس که قیمتش پایه قیمت بنزین در آمریکای شمالی محسوب میشود، در ۲۴ ساعت گذشته ۰.۰۶ دلار افزایش یافته است. متاثر از همین موضوع، قیمت بنزین ۰.۰۰۲۵ دلار افزایش یافت. حتی بازار نفت چین از نامعلومی تکلیف جنگ اسراییل و حماس و گسترش طرفهای درگیر، سود برده است؛ به طوری که قیمت نفت میدان داچینگ ۰.۳۱ دلار، میدان شنگلی ۰.۱۴ دلار و دریای جنوب چین ۰.۳۱ دلار افزایش یافتند. به نظر میرسد که بازار نفت هنوز کشش افزایشهای بالاتر از این میزان را دارد و نباید تعجب کرد که در صورت گسترش جنگ، قیمت نفت به بالاتر از ۱۰۰ دلار در هر بشکه افزایش پیدا کند.
سایه سنگین رکود برمی گردد؟
حتی رسانههایی چون نورث ایسترن گلوبال نیوز ( Northeastern Global News ) تکرار افزایش قیمت نفت در دهه ۱۹۷۰ را محتمل میدانند. در سال ۱۹۷۳ جنگ یوم کیپور مانند امروز به درگیری تاریخی اسراییل با فلسطین کشیده شد. در جریان واقع جنگ، اوپ علیه خریداران که عمدتا کشورهای غربی بودند، اعلام تحریم کرد. به دنبال این قضایا، قیمت نفت از ۳ دلار به ۱۲ دلار رسید؛ یعنی ۴ برابر شد. اگر قیمت نفت این میزان جهش کند، میتوان تصور کرد که چه رکود عظیمی به جان اقتصاد جهان میفتد؛ هرچند کشورهای صادر کننده از فرصت افزایش درآمد بهره میبرند اما صنایع و شرکتهای بورسی و بازارهای مالی به شدت آسیب میبینند؛ به ویژه اگر قیمت نفت بخواهد مانند ۵ دهه پیش رفتار کند. در این صورت قیمت به فراتر از ۲۰۰ دلار در هر بشکه میرسد. حتی میتوان تصور کرد که قیمت گازوییل که در حال حاضر در انگلیس ۸۸۳.۷۵ و در آمریکا ۸۵۰.۷۵ دلار (نوع بدون گوگرد) است، به بیشتر از هزار دلار برسد که در این صورت دودش به چشم صنایع میرود. بازارهای مالی هم که شاخص شرکتهایی صنعتی و غیرصنعتی را بازتاب میدهند، به التهاب نفتی واکنش نشان دادند، شاخص ۵۰۰ شرکت برتر بازار بورس آمریکا، در ۲۴ ساعت گذشته ۰.۴۸ درصد ریخت. ارزش میانگین صنعتی داوجونز هم ۱.۱۲ درصد ریزش دارد. واکنشها در ایران هم جنجال برانگیز شدند. شاخص بورس تهران ۵۰ هزار و ۸۵۶ واحد ریخت و اکثر نمادهای گروه صنعت را به حال قرمز درآورد. نماد پترول (پتروشیمی خلیج فارس) ۶.۷۸ درصد و نماد شستا ۴.۹۶ درصد فروریختند.