بررسی بازده قیمتی صنایع در سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که صنعت «سخت‌افزار و تجهیزات» با بازدهی حدود ۹۵درصد برترین صنعت سال بوده است. در سالی که گذشت، تثبیت قیمت دلار فرصت خوبی را برای صنایع کوچکتر فراهم کرد و مانع از رشد صنایع بزرگ بازار شد.
صنایع بورسی در سال‌جاری، روزهای پراسترسی را پشت سر گذاشتند، به طوری که به دلیل تصمیمات ناگهانی دولت نتوانستند از دلار پیشی بگیرند.
عدم‌رشد صنایع بزرگ به دلیل سرکوب نرخ دلار و فروش آنها و همچنین دخالت در قیمت‌گذاری خوراک صنایع بزرگ سبب شد تا شاخص کل نیز روزهای رکودی را تجربه کند.
صنعت سخت‌افزار و تجهیزات با رشد 95درصدی، برترین صنعت سال معرفی شد. با وجود آنکه دو روز پایانی سال در آمارهای این گزارش لحاظ نشده است، به نظر می‌رسد بازدهی صنایع ریالی از دلاری پیشی گرفته و صنایعی نظیر سیمان، لاستیک و پلاستیک و انبوهسازی و مستغلات روزهای سبزی را تجربه کردند.
این درحالی است که طی سال گذشته نیز صنعت سیمان و برخی از صنایع ریالی نامبرده در میان صنایع برتر مشاهده می‌‌‌شدند. سال 1400 برخلاف سال‌های اخیر، سال صنایع دلاری بود و بزرگان بورسی روزهای خوبی را برای بورس رقم زدند.
به نظر می‌رسد اگر برخلاف سال گذشته تکانه شدید ارزی در انتظار اقتصاد کشور باشد، صنایع دلاری عملکرد بهتری خواهند داشت. اما اگر دوباره قیمت دلار سرکوب و به‌طور موقت تثبیت شود، کار برای صنایع ریالی راحت‌‌‌تر خواهد بود.
هرچند رشد صنایع دلاری به اندازه دلار نیست و دخالت دولت در نحوه قیمت‌گذاری محصولات، موجب کاهش بازدهی دلاری سهامداران خواهد شد.
تلاطم صنایع در تندباد حوادث
صنایع بورسی طی سالی جاری، روزهای سختی را پشت سر گذاشتند، به طوری که صنایع بورسی با پشت سر گذاشتن ریسکهای متفاوت نتوانستند، در برابر تندباد حوادث دوام بیاورند و قربانی برخی از کسری‌‌‌ها و ناترازی‌‌‌های دولت شدند.
از ابتدای سال، با نرخ خوراک 7هزار تومانی فشار سنگینی بر بازار وارد شد و از زمانی که شاخص در 17اردیبهشت‌ماه روند نزولی خود را آغاز کرد تا پایان مردادماه که شاخص کل وارد کانال یک‌میلیون و 900هزار واحدی شد، بیش از 320میلیون دلار پول حقیقی از بازار سرمایه خارج شد و ضربه سنگین به تولید کشور وارد کرد.
این درحالی بود که پیش‌بینی میشد، عمل دولت با شعار سال یکسان باشد و اهداف سالانه دولت در جهت رشد تولید و مهار تورم قرار گیرد.
حادثه دوم، تصمیم در خصوص خروج ناگهانی فولاد و سیمان از بورس‌کالا بود که هنوز هم حواشی در خصوص نحوه قیمت‌گذاری و عرضه محصولات در بورس‌کالا وجود دارد. پس از آن تغییر فرمول نرخ بنزین نیز بر معاملات پالایشگاهی‌‌‌ها اثر گذاشت. این درحالی است که پالایشی‌‌‌ها محصولات خود را طی نیمه اول سال با دلار 28هزار و 500تومانی به حراج گذاشته بودند.
دلار بازار آزاد در آن زمان حوالی 50هزار تومان و دلار نیما نیز به قیمت 37هزار تومان معامله میشد.
با عبور از حواشی قیمت‌گذاری خودرو و نحوه برخورد دولت با این صنعت، میتوان سال 1402 را یکی از سال‌های سخت برای بورس و صنایع بورسی نامید.
درسالی که قیمت دلار در محدوده 50هزار تومان تثبیت شد و طی نیمه اول آن دلار نیما حدود 37هزار تومان مورد معامله قرار می‌‌‌گرفت، صنایع دلاری حال خوبی نداشتند. اما برخی از صنایع کوچک، از این فرصت استفاده کردند و با دریافت مجوز افزایش نرخ محصولات خود، عقب‌ماندگی سال‌های گذشته را جبران کردند. امسال را میتوان به سال طلایی برای صنایع ریالی و کوچک، به‌خصوص سیمان و تایرسازان، نسبت داد.
برترین‌‌‌های 1402
در سال 1402، صنایعی موفق به رشد قیمت و ثبت بازدهی بالا برای خود شدند که رشد سودآوری بیشتر از دلار را برای سهامداران رقم زدند.
اگر سهامداری پیش‌بینی می‌‌‌کرد که سود دلاری کدام صنعت حداقل 15درصد بهبود می‌‌‌یابد، احتمالا می‌‌‌توانست پرتفوی پربازدهی را برای خود بچیند. سخت‌افزار و تجهیزات، در سال‌جاری با بازدهی 95درصدی در صدر بازدهی صنایع قرار دارند.
صنعت بنادر و کشتیرانی به دلیل کاهش تحریم‌‌‌ها و افزایش فروش نفت، به‌خصوص در نیمه اول سال، روزهای خوبی را تجربه کرد. این صنعت با بازدهی 92درصدی در رتبه‌‌‌بندی دوم قرار دارد.
انبوهسازی، املاک و مستغلات، با بازدهی 87درصدی در رتبه سوم قرار دارد. صنعت حفاری، چاپ و نشر و چوب بازدهی بیش از 50درصدی را به ثبت رساندند و قطعا تورم را پوشش دادند.
صنعت لاستیک و پلاستیک، بازدهی 49درصدی را به ثبت رساند و در نیمه دوم سال با دریافت افزایش نرخ موفق شد خود را به 10صنعت
برتر بازار برساند. صنعت سیمان نیز که طی سال‌های گذشته، همواره جزو صنایع برتر بوده، در سال‌جاری نیز در رتبه یازدهم صنایع قرار گرفته است.
پس از آن، صنعت شکر، وسایل خانگی و دارو، بازدهی بیش از 30درصدی را برای سهامداران به همراه داشتند.
در میان این صنایع، دلاری‌‌‌ها دیده نمی‌‌‌شوند، چرا که در سال‌هایی که دلار ثبات نسبی داشته است، عمدتا صنایع ریالی فرصت‌‌‌های طلایی خواهند داشت.
مروری بر صنایع دلاری نشان می‌دهد که از ابتدای زمستان، با رشد قیمت دلار و ایجاد گپ بین دلار آزاد و نیما، این پتانسیل ایجاد شد که صنایع دلاری رشد قیمتی خوبی را تجربه کنند، به طوری که از اواخر بهمن، شاخص کل بورس نیز افزایش ارتفاع را تجربه کرد.
صنایع دلاری مانند فرآورده‌‌‌های نفتی و تولید فلزات گرانبها، در روزهای پایانی سال، رشدهای خوبی را تجربه کردند. بازده سالانه این دو صنعت به ترتیب، 27 و 23درصد است. بدترین صنعت سال‌جاری، فعالیت‌‌‌های مرتبط با اوراق بهادار است که بازدهی منفی 26درصدی را به ثبت رسانده است.
تامین سرمایه نیز کاهش ارتفاع 13درصدی را به همراه داشته و کانی‌‌‌های فلزی تحت‌تاثیر مصوبات مختلف بازدهی حدود منفی 13درصدی را ثبت کرده است.
یکی از ریسکهای اصلی صنایع که در نتیجه ناترازی دولت است، مصوبات مربوط به نرخ حقوق دولتی و بهره مالکانه است. صنعت خودرو نیز بازدهی منفی 4درصدی را به همراه داشته است که با وجود حواشی‌‌‌های مختلف این موضوع طبیعی است.
این درحالی است که طی سال گذشته، محصولات کاغذی در صدر بازدهی‌‌‌های سال قرار دارند. صنعت سیمان نیز جزو چهارصنعت برتر سال گذشته بوده است.
صنعت قطعات خودرو، در سال گذشته موفق شد با ثبت بازدهی 67درصدی جزو برترین‌‌‌ها باشد. طی سال گذشته نیز با وجود رشد شاخص کل بورس، همچنان صنایع ریالی در بازار پیشتاز بودند. اما داستان سال 1400 کاملا متفاوت با آن چیزی است که طی دو سال اخیر اتفاق افتاد. بورس در سال 1400، به نفع صنایع دلاری بود.
در پایان 1400، با رشد قیمت‌های جهانی درآمد دلاری صنایع رشد کرد و بازار سرمایه شاهد ورود پول به صنایع دلاری بود. به طوری که صنعت اوره با بازدهی 48درصدی، به عنوان صنعت برتر سال 1400 انتخاب شد. همچنین صنعت کانی فلزی و مواد شیمیایی، 44درصد و 26درصد افزایش ارتفاع را
تجربه کردند. صنعت فرآورده‌‌‌های نفتی و آهن و فولاد و فلزات اساسی، جزو 10صنعت برتر سال 1400 بودند. این درحالی است که در سال 1400، صنایع ریالی حال خوبی نداشتند و عملا بازدهی منفی را به همراه داشتند.
صنایع برتر سال آینده
در سال آینده، صنایعی که نسبت به نرخ دلار، همبستگی کمتری دارند، احتمالا شرایط مناسبی نخواهند داشت.
اگر سال آینده نرخ دلار به‌شدت رشد کند، احتمالا بازار سرمایه و صنایع دلاری موفق به رشد موقت، مناسب و کوتاه‌مدت خواهند شد. اما انتظار نمی‌رود، همه صنایع دلاری به اندازه دلار رشد قیمت را تجربه کنند. اما اگر با تکانه شدیدی به لحاظ ارزی روبه‌رو شویم، احتمال آنکه صنایع ریالی از دلاری‌‌‌ها به لحاظ بازدهی عبور کنند، بسیار کمتر خواهد بود.
به نظر تحلیلگران، رشد قیمت دلار نیما تا محدوده 55هزار تومان محتمل خواهد بود. اما اگر نرخ دلار نیما رشد کند، احتمال آنکه شاخص کل به طور مطلق سقف جدیدی را بزند، بسیار آسان خواهد بود.
اما بازده دلاری در انتظار بازار نخواهد بود. صنایعی که نسبت به میانگین، قیمت به سود پایین‌‌‌تری را تجربه می‌کنند، پتانسیل بالاتری برای رشد خواهند داشت. سیمان، پالایشی‌‌‌ها، اوره‌‌‌ای‌‌‌ها و فولادی‌‌‌ها می‌‌‌توانند با رشد نسبت قیمت به سود همراه شوند.