دو سناریوی افزایشی قیمت ارز تا پایان سال

قیمت ارز از ۲ تا ۳ ماه پیش تاکنون، حدود ۵ درصد افزایش یافته است. این میزان افزایش به معنای رشد قیمت نیست، بلکه در حال حاضر، در یک بازار رنج (خنثی) به سر می‌بریم. در نتیجه این میزان افزایش قیمت ارز، یک نویز محسوب می‌شود.

گرچه برخی تحلیل گران جنگ اخیر در خاورمیانه را عامل رشد قیمت دلار می دانند و این نویز را به معنای  افزایش قیمت تفسیر کرده‌اند اما من چنین برداشتی ندارم. برای توضیح این موضوع باید به محرک ها (درایور) موثر بر بازار ارز ایران اشاره کنم.

یکی از مهمترین محرک های قیمت ارز در اقتصاد ایران تورم است. تورم از حاصل تقاضل رشد نقدینگی با رشد حقیقی اقتصادی به دست می‌آید. اگر رشد نقدینگی بیشتر از رشد حقیقی اقتصادی باشد، حاصل آن به شکل تورم، ظهور می کند.

طبق آمارها، پس از جنگ ۸ساله، میانگین سالانه رشد حقیقی اقتصاد ۳.۵ درصد و میانگین رشد نقدینگی ۲۸ درصد بوده است. در حال حاضر، حجم نقدینگی به ۷۰۰۰ هزار میلیارد تومان  رسیده است. ارزیابی ها بر این است که حجم نقدینگی تا پایان سال به ۸۴۰۰ همت افزایش یابد؛ نقدینگی که عمدتا متاثر از تقاضای پول بانک هاست. رشد اقتصادی  هم به شکل ناپایدار تا پایان سال 3 درصد ارزیابی می شود.

برای تشریح تاثیر غلبه رشد نقدینگی بر قیمت ارز، لازم است تفاوت قیمت ارز و ارزش ارز را با اشاره به یک مثال تشریح کنم و بعد به خود ارز برسیم. فرض کنید که یک ملک مسکونی ۲۰ میلیارد تومان قیمت دارد. اگر  صاحب ملک نیاز فوری به پول داشته باشد و ملک مورد نظر را  ۱۵ میلیارد تومان بفروشد،زیان کرده است. در اینجا ارزش همان ۲۰ میلیارد تومان است اما قیمت ۱۵ میلیارد تومان تعیین شده است.  شاید اگر صاحب خانه می‌توانست بیشتر صبر کند، قیمت ملک در آینده به ارزش حال حاضر نزدیک می شد.

با اعدادی که در مورد تفاضل رشد حقیقی و رشد نقدینگی اشاره کردم، میزان ارزش ارز در حال حاضر ۵۸ تا ۶۰ هزار تومان است. در نتیجه، در حال حاضر، ارز زیر ارزش واقعی در بازار مبادله می‌شود.

با این توضیحات می توان گفت در حال حاضر دو سناریور وجود دارد که اولی می‌تواند قیمت ارز را به ارزش حال حاضر آن نزدیک کند و سناریوی دوم حتی می تواند قیمت هایی فراتر از این ارقام را منعکس کند.

در سناریوی اول که بازگشت به برجام یا توافقی جدید بر مبنای افزایش فروش نفت است، قیمت دلار تا پایان سال به ۵۸ تا ۶۰ هزار تومان می‌رسد. در سناریوی دوم که بدون توافق و ادامه وضعیت کنونی است، قیمت ارز به ۷۰ هزار تومان افزایش می‌یابد.