با وجود رشد شاخص تحت تاثیر تزریق منابع مالی صندوق توسعه ملی و آغاز فعالیت 7 صندوق سرمایه گذاری پس از پایان پذیره نویسی آن طور که سوابق گذشته نشان می دهد سهامداران نمی توانند خیلی به تزریق منابع مالی که از بیرون به بورس تزریق می شود و خیلی از جنس اصلی بازار نیست امیدوار باشند.
آن طور که سخنگوی سازمان بورس گفته 1500 میلیارد تومان نقدینگی به دو صندوق تثبیت و توسعه بازار سرمایه تزریق شده است. اکنون این پرسش مطرح است که آیا تزریق این منابع می تواند منجر به رشد پایدار شاخص بورس شود.
صندوق های توسعه و تثبیت بازار سرمایه هر 2 در دهه 90 و به دنبال وقوع بحران های نزولی در بورس تاسیس شدند. با وجود موارد متعددی که در اسناسنامه این صندوق ها در نظر گرفته شده اما به نظر می رسد هدف اصلی سیاست گذار از تاسیس این صندوق ها اجرای برنامه های حمایتی از بورس بوده است.
صندوق تثبیت بازار سرمایه به استناد ماده ۲۸ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب سال ۱۳۹۴ تاسیس شد و صندوق توسعه نیز قبل از این صندوق فعالیت خودر ا آغاز کرده بود.
هدف از تشکیل صندوق تثبیت بازارسرمایه ، کنترل و تثبیت بازار و همچنین حفظ شرایط رقابت منصفانه در بازار است. در شرح وظایف این صندوق همچنین به جلوگیری از ایجاد و تداوم ترس فراگیر در زمان وقوع بحران‌‌‌‌های مالی نیز اشاره شده است تا سرمایهگذاران خرد برای تداوم سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه راغب بمانند و نقدینگی را از بازار سهام خارج نکنند. صندوق توسعه بازار سرمایه نیز عملکرد های مشابهی دارد با این تفاوت که در این صندوق رویکرد های توسعه ای نیز مدنظر قرار گرفته است. با این حال مروری بر عملکرد این صندوق ها نشان می دهد که تزریق منابع مالی به این صندوق ها نمی تواند جهت بازار را حتی برای میان مدت تغییر دهد.
نگاهی به منابعی که بعد از سقوط سال 1399 به این صندوق ها تزریق شد و گفته می شود در حدود 55 هزار میلیارد تومان بوده نزدیک ترین نمونه از نا موفق بودن سیاست های تزریق مالی است. چرا که از آن سال به بعد بازار سهام به جز در برخی موارد که ناشی از عملکرد خود بازار بود هرگز با رشد پایدار مواجه نشد. به زعم برخی تحلیل گران مشکل از تزریق پول نیست بلکه عملکرد صندوق تثبیت و توسعه بازار سرمایه و مدیریت آنها نا موفق بوده است با این حال برخی دیگر از کارشناسان بر این باورند که بازار سهام برای رشد نیازمند محرک های بنیادی است و ورود پول اگرچه یک مولفه اثر گذار در رشد شاخص ها است اما همزمان با ورود پول باید ترجیحات سهامداران برای سرمایه گذاری در بورس نیز مدنظر قرار گیرد و این عامل یعنی افزایش انگیزه سرمایه گذاری در بورس تحت تاثیر محرک های بنیادی و سیاسی در بورس اتفاق می افتد.
برخی منتقدان حتی ماهیت وجودی صندوق توسعه و تثبیت بازار سرمایه را مورد نقدقرار می دهند و بر این باورند که استفاده از چنین راهکار هایی بی فایده است چرا که بازار سهام مسیر خود را طی خواهد کرد. به این معنا که اگر قرار باشد شاخص بورس تحت تاثیر عوامل اقتصادی و حتی سیاسی رشد یا نزول کند تزریق پول به تنهایی قادر به تغییر جهت مسیر بازار نیست و اساسا تشکیل چنین صندوق های در بازار پول هدر دادن است.
علی سعدوندی، اقتصاددان پیش از این درباره شارژ مالی صندوق تثبیت بازار سرمایه و تبعات آن گفته بود: حمایت از بازار سرمایه از کانال صندوق تثبیت تا به حال مطلقا تاثیر مثبتی بر بازار نداشته و در آینده نیز نخواهد داشت. اندازه بازار چیزی در حدود 6000 هزار میلیارد تومان است و اندازه صندوق تثبیت به قدری کوچک است که تاثیر‌گذاری این صندوق بر بازار بورس چیزی شبیه به معجزه خواهد بود.
او می افزاید: این سیاست علاوه‌بر ایجاد رانت، مصداق بارز چاپ پول است؛ چراکه این صندوق سهام دلاری نمی‌تواند بخرد اما بدهی‌ای که به صندوق توسعه ملی ایجاد شده دلاری است.
به گفته حسین مریدالسادات یک کارشناس دیگر بازار سرمایه هر مقدار پولی که بخواهد وارد صندوق تثبیت شود چه 10 یا 100 هزار میلیارد تومان محکوم به شکست است.جنس پول هایی که وارد بازار سرمایه می شود باید از جنس نقدینگی موجود در بازار سرمایه باشد تا اثر بخش باشد.
محسن علیزاده عضو ناظر مجلس در شورای عالی بورس در واکنش به وعده تزریق ۱.۵ هزار میلیارد تومان منابع جدید برای نجات بورس، گفت: امروز بازار سرمایه بیش از هر چیز، نیازمند تزریق اعتماد است.متاسفانه مدت ها است سازمان بورس در پایین ترین سطح اعتماد سهامداران و فعالان بازار سرمایه قرار دارد.
با وجود این انتقاد ها اما به نظر می رسد مقامات بازارسرمایه امیدوارند با تزریق این منابع مالی جدید بتوانند مانع از نزول بیشتر شاخص ها شوندو از نزول شاخص به زیر 2 میلیون واحد جلوگیری کنند.سیاستی که مشخص نیست آیا کارساز خواهد بود یا خیر؟