افتصاد چین حدود ۶ دهه است که برای توسعه و جهانی شدن تلاش می‌کند. چین حالا به تولید ناخالص ۱۸ تریلیون دلاری و بالا رفتن سطح رفاه مردمش دست یافته است. اما در داخل ایران، وضع چینی‌ها به گونه دیگری منعکس می‌شود.
به گزارش شاخص آنلاین، در روزهای گذشته صحبت‌های یک مقام تشکل‌های سیاسی کشور پیرامون زندگی در چین بحث برانگیر شد. «محمد رضا باهنر» که سابقه نمایندگی مجلس را در کارنامه خود دارد، گفته که یک مقام حزب کمونیست چین به او گفته است که «هر شهروند چینی با روزی ۱ دلار زندگی می‌کند.»
پیش از باهنر هم در مورد قانع بودن چینی‌ها به درآمد و کیفیت نازل زندگی، سخنانی را از «غلامرضا مصباحی مقدم» شنیده بودیم. مصباحی مقدم هم که مانند باهنر سابقه حضور در مجلس را دارد، گفته بود:«موقعیت جمعیتی که چین دارد را ما نداریم. آن جمعیت قانع است، جمعیتی که به دوعده یا یک وعده غذا در شبانه روز اکتفا می‌کند.»
همان زمان، مجید رضا حریری، رئیس اتاق ایران و چین، یادآوری کرد که چینی ۴ وعده غذایی رایج در روز دارند. اینکه مقام‌های سیاسی کشور، هر از چند گاهی به سبک زندگی و درآمدی چینی‌ها به عنوان یک الگو اشاره می‌کنند، نشان می‌دهد که آن‌ها تلاش می‌کنند، عده‌ای را در داخل برای قناعت بیشتر مجاب کنند.
برای اینکه تصویر بهتری از چین داشته باشیم و بدانیم که در دنیای واقعی چه می‌گذرد، نمی‌توانیم به این نقل و قول‌ها اکتفا کنیم. پس بهتر است که در ارقام غوطه‌ور شویم!
روند حرکت تولید ناخالص چین
اقتصاد چین از دهه ۶۰ میلادی شروع به رشد کرد. تولید ناخالص داخلی چین (GDP) در سال ۱۹۶۳ به ۵۰.۷۱ میلیارد دلار و درآمد سرانه به ۷۴ دلار می‌رسید. در این سال، چین رشد ۱۰.۳ درصدی را تجربه کرد. گرچه بیشترین رشد اقتصادی چین مربوط به سال ۱۹۷۰ است؛ یعنی ۷ سال پس از روشن شدن موتور اقتصاد. در ۱۹۷۰ چینی‌ها رشد ۱۹.۳۰ درصدی را تجربه کردند.
در این سال GDP چین به ۹۲.۶۰ میلیارد دلار و درآمد سرانه به ۱۱۳ دلار می‌رسید. در نتیجه از ۱۹۶۳ تا ۱۹۷۰ درآمد سرانه چینی ها، ۳۹ دلار رشد کرد. اقتصاد چین از ۱۹۶۹ به بعد به جز در سال ۱۹۷۶ که با رشد منفی ۱.۵۷ درصد درگیر شد، پیوسته در حال رشد بود تا رفاه چینی‌ها سال به سال بیشتر و بیشتر شود.
این حرکت عظیم چین، که مدیون سیاست‌های درهای باز، جلب اعتماد هیات حاکمه آمریکا برای ادغام چین در اقتصاد جهان و نیروی کار ارزان و منابع طبیعی سرشار است، موجب شد که در یک روند بلندمدت GDP چین از ۵۰.۷۱ میلیارد دلار در سال ۱۹۶۳ به ۱۷.۹ تریلیون دلار در سال ۲۰۲۲ برسد. در سال ۲۰۲۲ درآمد سرانه چینی‌ها به ۱۲ هزار و ۷۲۰ دلار می‌رسید.
در نتیجه درآمد سرانه چینی‌ها از ۱۹۶۳ تا سال ۲۰۲۲ بیش از ۱۷۱ برابر شده است. طبیعی است که در چنین شرایطی رفاه چینی‌ها مانند ۶۰ سال پیش نباشد.
درآمد روزانه چینی‌ها
۶ دهه پیش، درآمد روزانه چینی‌ها به کمتر از ۱ دلار در روز می‌رسید. برخلاف درآمد سرانه که از تقسیم تولید ناخالص بر جمعیت یک کشور به دست می‌آید، درآمد روزانه، منبعی است که از ناحیه شغل یا سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های دیگر به آن دست می‌یابیم.
در چین اصلی‌ترین منبع تامین درآمد، دستمزد است؛ دستمزدی که به شکل منطقه‌ای و بر حسب هزینه‌های زندگی در هر مرکز استان، شهر و روستا تعیین می‌شود.
در کنار منطقه‌ای بودن دستمزد، عواملی چون سطح تحصیلات، نوع صنعت، سوابق کار، عمومی یا خصوصی بودن شغل، در میزان دستمزد تاثیر می‌گذارند.
در همین حال، در هر استان چین هم چند نوع حداقل دستمزد وجود دارد. هر چه به مناطق روستایی استان‌ها نزدیک می‌شویم، هزینه‌های زندگی پایین‌تر می‌آید و دستمزد هم کمتر می‌شود. بنابر این پیوستگی بالایی بین حداقل دستمزد در هر استان و هزینه زندگی و دیگر عوامل وجود دارد.
اما در مجموع میانه دستمزدها در چین به حدود ماهی ۴ هزار دلار می‌رسد؛ یعنی روزی ۱۳۳ دلار. موردی که سیاسیون ایران به آن اشاره نمی‌کنند یا اصلا از آن اطلاع ندارند، نظام طبقه‌بندی دستمزد در چین است که بر اساس شایستگی‌های افراد (تحصیلات، سابق کار و…) عمل می‌کند.
بیشترین رشد سالانه دستمزد در چین مربوط به بخش بانک داری است. رشد سالانه دستمزد کارکنان این بخش به ۸ درصد می‌رسد. در صنایع انرژی ۷ درصد، در فناوری اطلاعات ۶ درصد، در بخش سلامت ۵ درصد، در حمل و نقل ۴ درصد و در ساخت و ساز ۳ درصد افزایش دستمزد سالیانه وجود دارد.
در سطح سابق کار هم سالانه ۳ تا ۵ درصد افزایش دستمزد برای افراد تازه کار، ۶ تا ۹ درصد افزایش برای افراد دارای سابقه کار متوسط، ۱۰ تا ۱۵ درصد برای کارکنان ارشد و ۱۵ تا ۲۰ درصد افزایش برای سطوح عالی اعمال می‌شود.
در چنین شرایطی سطح دستمزدها در استان هاپ بر حسب تمرکز صنایع در آن و کیفیت نیروی کار و هزینه‌های زندگی بسیار متفاوت است؛ به طوری که در شهر یانتای که در مرکز استان شاندونگ قرار دارد، دستمزدها به ماهی ۶ هزار و ۲۰۰ دلار در ماه می‌رسد؛ یعنی روزانه ۲۰۶ دلار.
اما در دالیان دستمزد ماهیانه به ۳۵۸۴ دلار می‌رسد؛ روزانه ۱۱۹ دلار. در کل پایین‌ترین دستمزدها در دالیان و بالاترین در یانتای، شانگهای و چند استان دیگر پرداخت می‌شود.
هزینه زندگی در چین
داده‌های سایت numbeo نشان می‌دهد که هزینه زندگی در چین بدون در نظر گرفتن اجاره خانه برای یک فرد مجرد به طور متوسط ۵۶۹ دلار است. همین شرایط برای یک خانواده ۲۰۶۶ دلار در ماه هزینه به جا می‌گذارد.
اگر بخواهیم هزینه اجاره را هم اضافه کنیم، مجموع هزینه زندگی برای فرد مجرد که در مرکز شهر در خانه ۱ خوابه اقامت می‌کند، به ماهی ۱۰۷۸ دلار و برای همین فرد در خانه ۱ خواب در خارج از مرکز شهر به ۸۴۹ دلار می‌رسد.
برای یک خانواده هم در شرایطی که اعضای آن بخواهند یک خانه ۳ خوابه را در مرکز شهر را اجاره کنند، هزینه زندگی به ماهی ۳۳۱۵ دلار می‌رسد. اما چنانچه این خانه ۳خوابه خارج از مرکز شهر باشد، هزینه زندگی خانواده به ماهی ۲۶۶۲ دلار می‌رسد.
به لطف تورم حدود ۰.۲ درصدی در چین هزینه‌های زندگی پایین است. در مجموع خانواده‌ها با ۳ تا ۴ هزار دلار در آمد در ماه توان پس‌انداز را دارند و اگر ۲ عضو خانواده با هم کار کنند، می‌توانند رفاه بیشتری هم داشته باشند.
با این وجود، در ایران به گونه‌ای از چین صحبت می‌شود که گویی با یک کشور عقب مانده طرف هستیم که مردم آن رفاه خود را قربانی سیاست‌ها و جهت گیری‌های حزب کمونیست کرده اند.
ارقام مورد اشاره در مورد دستمزد در چین نشان می‌دهند که دستمزدها در این کشور با یک سیاست مترقی مبتنی بر شایستگی افراد و عوامل دیگر، تعیین می‌شوند و زندگی با روزی ۱ دلار با شرایط امروز چین، نمی‌خواند.