گزینه پیشنهادی دولت برای وزارت ارتباط و فناوری اطلاعات، برنامه‌های خود را رو کرد تا روشن شود که مسیر او مبتنی بر درک اقتصاد دیجیتال از منظر شبکه ملی اطلاعات است و نه افزایش پهنای ترافیک بین المللی.
به گزارش شاخص آنلاین، پس از چند هفته مجادله بر سر تهیه فهرست پیشنهادی وزرای دولت چهاردهم و قهر و آشتی‌هایی که بر سر آن شکل گرفت، وزرا معرفی شدند تا در روزهای آینده، آرای اعتماد را جلب و در سبد خود قرار دهند. ستار هاشمی، معاون سابق فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، گزینه دولت برای استقرار در راس این وزارتخانه است.
طرفداران هاشمی معتقدند که او در حوزه‌های تحول دیجیتال، اقتصاد دیجیتال، هوش مصنوعی و هوشمندسازی صاحب نظر است و می‌تواند اهداف برنامه هفتم توسعه درباره این موضوعات را پیگیری کند اما چالش‌های هاشمی، در وضع موجود، نه هوشمندسازی، بلکه افزایش پنهای باند (ترافیک بین المللی) و رفع فیلترینگ یا کاهش آن است.
در مقابل طرفداران هاشمی این موارد را اولویت نمی‌دانند. برای نمونه، «بیژن عباسی آرند»، مدیرعامل ایرانسل، به عنوان حامی ستار هاشمی، حوزه اقتصاد دیجیتال را مهم‌ترین بخشی می‌داند که در دولت چهاردهم باید روی آن متمرکز شود.
این در شرایطی است که اقتصاد دیجیتال در خلاء شکل نمی‌گیرد و نیازمند افزایش پنهای باند (ترافیک بین المللی) و حداقلسازی موقعیت فیلترینگ است. در این بین، هاشمی برنامه خاصی برای این موارد ندارد و تمرکزش را بر روی سه راهبرد کلی گذاشته است: تکمیل شبکه ملی اطلاعات، توسعه اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی.
بیشتر بخوانید
مخالفت مردم ایران با فیلترینگ اینترنت | ۶۷ درصد مردم از فیلترشکن استفاده می‌کنند
بار مالیاتی دولت به هزینه اینترنت هم رسید | قیمت اینترنت در ایران ارزان است؟
انتظارات طرفداران هاشمی و انعکاس هدفمند این انتظارات در رسانه‌های دولتی، می‌رساند که هاشمی نمی‌خواهد با نمایندگان مجلس بر سر مسائلی مانند رفع فیلترینگ به چالش بخورد. هاشمی می‌خواهد از سد نمایندگان عبور کند و به وزارت برسد.
با این وجود، خود هاشمی هم می‌داند که سرعت پایین اینترنت در ایران نسبت به کشورهای توسعه یافته و برخی کشورهای همسایه و توسعه نیافتن زیرساخت‌های مخابراتی به دلیل سرمایه‌گذاری پایین اپراتورها در آن، بزرگترین چالشی است که با آن مواجه می‌شود.
ایران و دیگر کشورها
در چنین شرایطی، نمی‌توان به شکل گیری حلقه‌های اقتصاد دیجیتال، فکر کرد. اگر سنگاپور و هنگ کنگ این روزها در بسیاری از شاخص‌های اقتصادی از جمله اقتصاد دیجیتال، در جهان برترین هستند، به لطف سرعت بالای اینترنت است.
داده‌های مربوط به سرعت اینترنت در میان کشورهایی که برترین هستند، نشان می‌دهند که سنگاپور با ۲۷۷.۵۷ مگ و هنگ کنگ با ۲۷۵.۱۷ مگ بالاترین سرعت را در کل جهان در اختیار کاربران گذاشته اند.
ایران اما جز بدترین ها، به لحاظ سرعت پنهای باند و سرعت اینترنت موبایل است. موقعیت ایران، نشان می‌دهد که تنها ۲۷ کشور، وضعیت بدتری نسبت به آن دارند؛ از جمله موزامبیک، اوگاندا، سومالی، یمن، زیمباوه، بوتساوانا، لیبی، سودان، اتویوپی، کوبا، سوریه و افغانستان.
غالب این کشورها، سال‌ها درگیر قحطی، جنگ‌های داخلی و منازعات منطقه‌ای بودند و حتی در سال‌های اخیر هم جنگ‌های قبیله ای، تنش‌های نظامی و کودتاهای ژنرال‌ها دست از سرشان برنداشته است اما ایران به جز در مقطع ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷، درگیر جنگ و یا بی‌ثباتی‌های شدید و ویرانگر نبود.
با این وجود، برابر داده‌های world population review به لحاظ دانلود، سرعت پنهای باند در ایران ۱۳.۰۳ مگ و سرعت اینترنت موبایل به ۳۱.۶۶ مگ می‌رسد. البته اگر این روزها سری به سایت Speedtest by Ookla (اسپید تست) بزیند، متوجه می‌شوید که سرعت اینترنت ایرانسل و همراه اول از بابت دانلود به ترتیب حدود ۴.۵۴ مگ و ۳.۱۵ مگ است.
البته از آنجا که سرعت اینترنت موبایل در ایران، به شدت بی‌ثابت است، می‌توان دید که سرعت در دفعات مختلف تست، متفاوت است اما در کل برای دانلود باید به ۳ تا ۶ مگ اکتفا کرد. البته به ندرت می‌توان سرعت ۶ مگ را لمس کرد و غالبا ۳ تا ۴ مگ است.
در نتیجه، سرعت اینترنت ایران در حد کوبا و افغانستان است. در همین حال، سرعت آپلود در اپراتورها ۱ تا ۲ مگ است. به طور میانگین سرعت پنهای باند در جهان، ۹۸.۲۹ مگ و سرعت دانلود اینترنت موبایل ۶۶.۹۱ مگ است.
با وضعی که خودمان از سرعت اینترنت موبایل مشاهد می‌کنیم که به ۳ تا ۴ مگ برای دانلود می‌رسد، سرعت در ایران، یک بیستم میانگین جهانی است. آیا این سرعت، برای اقتصاد دیجیتال کافی است که در راهبردهای کلیِ گزینه دولت چهاردهم برای وزارت ارتباط، برنامه‌ای در مورد افزایش آن به چشم نمی‌خورد؟
بیشتر بخوانید
ماجرای مرگ اینترنت در ایران | اختلال دائمی بر روی ۱۳ درصد دامنه‌ها
چرا اینترنت گران شد؟
اصرار هاشمی بر شبکه ملی
در عوض تکمیل شبکه ملی اطلاعات برای ستار هاشمی اولویت است؛ حتی از ورود پلتفرم‌های خارجی چیزی شنیده نمی‌شود؛ چرا که اساسا هیچ پلتفرم خارجی، برای ورود به ایران و امتحان کردن فضای کسب و کارهای آنلاینِ آن، تمایل ندارد.
از سویی دیگر، هاشمی در برنامه‌های خود، شبکه ملی اطلاعات را در کنار فیبرنوری می‌بیند (توسعه شبکه ملی اطلاعات مبتنی بر فیبرنوری و شبکه‌های نسل جدید ارتباطی مانند ۵G) تا با توسعه فیبر نوری و ۵G، سرعت دسترسی به شبکه ملی افزایش پیدا کند و نه ترافیک بین المللی.
به نظر می‌رسد که هاشمی با تاکید بر شبکه ملی اطلاعات و فیبرنوری، به دنبال تحقق راهبردها و هدف‌گذاری‌های شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی است.
در اسناد این مرکز پنهای باند داخلی ۷۰ درصد و پهنای باند خارجی ۳۰ درصد در نظر گرفته شده است؛ سیاستی که به توزیع رانت در میان پلتفرم‌های داخلی منجر شده است؛ به ویژه که هاشمی به مانند سلفش عیسی زارع پور، به دنبال تولید و توسعه محتوای بومی و خدمات محتوایی در فضای مجازی است.
انگیزه هاشمی «ایجاد یک فضای مجازی مفید و ایمن برای تمامی اقشار جامعه» است؛ موضوعی که در شبکه ملی اطلاعات یافت می‌شود. این برنامه‌ها در ظاهر تفاوتی با برنامه‌های زارع‌پور ندارد.
البته هاشمی، ادبیات متفاوت‌تری را در مورد راهکاری جایگزین فیلترینگ به کار می‌گیرد: «اصلاح مقررات و شیوه مداخلات، کنترل‌های پسینی، گفتمان‌سازی در سطوح نخبگانی و آحاد مردم.»
در نهایت می‌توان گفت که هاشمی اقتصاد دیجیتال را از منظر محدودیت‌های موجود (سرعت پایین پهنای باند، فیلترینگ و…) فهم و توصیف می‌کند و نه چیزی فراتر. به همین دلیل، در صورت تایید صلاحیتش در مجلس، هماهنگی بین او، رئیس جمهور و معاون اولش،بیشتر است؛ تا گزینه‌ای که خواهان رفع فیلترینگ و افزایش پنهای باند بین المللی باشد.