وقایع ماه‌های اخیر در خاومیانه، مانند بمب خوشه‌ای در بازار ها عمل می‌کنند هر جایی منفجر می شود بازار ها به آن واکنش نشان می دهند.
به گزارش شاخص آنلاین، بازارها در ایران به اخبار منفی بیش از حد حساس شده اند؛ انگار فنری در لایه‌های زیرین آن‌ها کار گذاشته شده است. این فنر با هر خبری که عمق داشته باشد و به لحاظ گستره دربرگیری تنش ساز باشد، فعال می شود
حوادث روز ۱۳ فروردین در سوریه موجب برانگیختن این فنر نادیدنی اما ملموس شد. در این روز، اسراییل با ۶ موشک به ساختمان کنسولگری ایران در سوریه حمله کرد که به شهادت ۱۳ نفر منتهی شد. هرچند اسراییل به طور مستقیم، مسئولیت این حمله را به گردن نگرفت اما یواو گالانت وزیر دفاع آن، به شکل ضمنی بر اجرای این اقدام تنش ساز صحه گذاشت.
آثار منفی یک خبر
انتظار می‌رفت گسل بازارهای طلا و ارز با انتشار این خبر فعال شود که همین اتفاق هم افتاد به طوری که قیمت دلار که در روز ۱۳ فروردین ۶۱۶۰۰ تا ۶۱۷۰۰ قیمت خورده بود، روز گذشته (۱۴ فروردین) به بالاتر از ۶۲۹۰۰ رسید تا ۲ درصد افزایش را در یک روز از خود نشان دهد.
سکه (بهار آزادی) هم که در روز ۱۳ فروردین بین ۳۸ میلیون و ۷۷۰ هزار تومان تا ۳۸ میلیون و ۷۹۸ هزار تومان قیمت خورد، روز چهاردهم به فراتر از 40 میلیون تومان رسید. قیمت سکه در یک شبانه روز حدود ۴۰۰ هزار تومان رشد کرد؛ در حالی که رشد آن بر حسب بیشترین قیمت روز، در شبانه روز منتهی به ۱۳ فروردین صفر بود. دلار هم چنینی وضعیتی را تجربه کرد.
این وضعیت بر بازار سرمایه هم تاثیر گذاشت. شاخص کل بورس با ۰.۷۰ درصد ریزش در روز ۱۴ فروردین بسته شد. شاخص فرابورس هم ۱.۳۳ درصد نزول کرد. تعداد نمادهای سبز رنگ بورس در این روز به ۱۱۱ و تعداد قرمزها به ۳۲۷ مورد رسید. فرابورس هم ۱۰۱ نماد سبز را در برابر ۲۳۶ نماد قرمز عرضه کرد.
انتظار رشد تورم
پیام بازار واضح است؛ تحمل شوک‌های منفی را ندارد. بورس با صف‌های فروش قطور و بازارهای سکه و ارز با کاهش عرضه از سوی بازارساز به اخبار واکنش نشان می‌دهند. این در شرایطی است که برخی کارشناسان امیدوارند با بهبود وضعیت اقتصاد ایران از ناحیه کاهش تورم در سال جدید و جبران عقب ماندگی بورس از بازارهای دیگر، شاهد نوسانی کمتر در بازار سکه و ارز و افزایش ارزش ریالی سهام باشیم.
با این وجود، سطح تنش‌های خارجی می‌تواند نقشه کاهش نورم را برهم بریزد و به افزایش آن به سطوح بالاتر از ۴۰ درصد کمک کند؛ به ویژه اینکه بازارها اطمینان دارند شاخص کل به دلیل بحران ساختاری اقتصاد ایران، در ادامه روند گذشته خود، در سال جاری کاهش نمی‌یابد. در نتیجه ارقام تورم مصرف کننده و تولید کننده به رشد خود ادامه می‌دهند.
این سابقه روز ۹ بهمن ماه سال گذشته هم تکرار شد. روز ۸ بهمن چند حمله پهبادی متوجه پایگاه‌های آمریکا در منطقه شد. فردای آن روز دلار از ۵۵۸۶۳ تومان به ۵۸۲۹۹ تومان جهش کرد. سکه هم از ۲۹ میلیون و ۹۳۰ هزار تومان به ۳۰ میلیون و ۸۹۵ هزار تومان قدم گذاشت. همچنین شاخص کل بورس نیز با نزول سنگین مواجه شد.
بیشتر بخوانید
آثار وقایع ۱۵ مهر
در چشم‌انداز کلی، به دنبال وقایع ۱۵ مهر که با تهاجم حماس به اسراییل آغاز شد، بازارهای ایران تنش‌ها را به خود جذب و با تورم و سایر عوامل تنش ساز داخلی ترکیب کردند. ۲ برهه حساسی که به آن‌ها اشاره شد با کمک عوامل داخلی (تورم، سیاست‌گذاری اقتصادی و…) دلار را بر روی کانال ۶۰ هزار تومان تثبیت و سکه را به نیمه بالای کانال ۳۰ میلیون تومان هدایت کردند.
البته از ۱۵ مهر ماه به این سو وقایع دیگری هم رخ دادند؛ از جمله حمله تروریستی داعش در کرمان، تنش مرزی ایران و پاکستان و حمله آمریکا به گروه‌های موسوم به مقاومت در عراق و سوریه. اما دو خبر یاد شده بیش از اندازه بازارها را در التهاب نگه داشتند.
داده‌های منتشر شده از سوی موسسه مطالعات اقتصادی بامداد نشان می‌دهد که فروردین ماه سال جاری قیمت سکه ۸.۸ درصد رشد کرده است که در نتیجه برای پنجمین ماه متوالی بازده سکه مثبت شد؛ یعنی پس از آغاز جنگ در غزه.
این در شرایطی است که میانگین بازده ماهانه سکه از سال ۱۳۸۶ تا فروردین ماه امسال، ۳.۲ درصد بود.
وضعیت یاد شده موجب می‌شود که تنش‌های آتی هم در درجه اول بر اقتصاد ایران و در درجه دوم بر بازارها تاثیر بگذارند. از ۱۵ مهر سال گذشته که خاورمیانه وارد تنش شد و در ماه‌های پس از آن به دریای سرخ کشیده شد، به دلیل تکرار پشت سرهم اخبار منفی، شاهد حساسیت بیش از پیش بازارها هستیم.
بورس هم که از بحران‌هایی چون بی‌اعتمادی سرمایه گذاران به سیاست‌گذاری‌ها و رشد بسیار ضعیف اقتصاد رنج می‌برد از ۱۵ مهر ماه ۱۴۰۲ به این سو بارها به تنش های منطقه ای واکنش منفی نشان داده است .
به نظر می رسد تا زمانی که سطح تنش های ژئوپولتیک بالا باشد بازار ها نیز در حالت آماده باشند و هر بار از ترس فراگیر شدن تنش های منطقه ای به این موضوع واکنش نشان دهند. موضوعی که از نظر سیاسی چندان دور از ذهن هم به نظر نمی رسد.