سیاست در حزب دموکرات به سمت دولتی که می‌تواند در آینده به مسائل ژئوپلتیک متفاوت نگاه کند، گردش کرده است. این وضعیت برای دولت مسعود پزشکیان که می‌خواهد مانع از چپ شدن ماشین اقتصاد شود، تهدید بلقوه محسوب می‌شود.
به گزارش شاخص آنلاین، عرصه سیاسی آمریکا با کناره گیری جو بایدن از شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ متشنج شده است. بایدن پس از استعفا، کامالا هریس را به عنوان گزینه جانشینی خود به دموکرات‌ها پیشنهاد کرده است.
شانس انتخاب هریس به عنوان نامزد نهایی دموکرات‌ها برای رقابت با ترامپ کم نیست و به نظر می‌رسد که دموکرات‌ها از او حمایت خواهند کرد. با توجه به اینکه جانشین بایدن رنگین پوست، و از پدر جامائیکایی و مادر هندی تبار در آمریکا متولد شده است، حمایت دموکرات‌ها از او می‌تواند با انتخاب معاون مرد سفید پوست تقویت شود.
برخی دموکرات‌ها مایل هستند که معاون سفید پوست هریس از میان فرمانداران ایالت‌هایی برگزیده شود که کارگران سفید پوست آن‌ها نگران آینده شغلی خود هستند.
بیشتر بخوانید
تاثیر ترور ترامپ بر اقتصاد ایران | موضع گیری خطرناک معاون ترامپ علیه ایران
پیروزی ترامپ جنگ‌های تجاری را تشدید می‌کند | با پیروزی دونالدترامپ بازارها پرتلاطم خواهند شد
به این ترتیب، معاون هریس از میان لیبرال‌ها به مصاف معاون ترامپ، جی دی ونس می‌رود که جمهوری خواه و عوام گراست. ونس حامی کارگران سفید پوست است و به عنوان یک جمهوری خواه محافظه کار، لیبرال‌ها را عامل مشکلات کارگران می‌خواند؛ یعنی همان‌هایی که کارخانه‌جات بزرگ آمریکایی را در چارچوب دکترین جهان بدون مرز، به چین و کشورهای دیگر منتقل کردند و کارگران رنگین پوست را دسته دسته به آمریکا آوردند.
حالا ونس و ترامپ می‌خواهند که برای لیبرال‌ها و چپ‌های دموکرات روز حساب راه بیاندازند. این دو امیدوار بودند بایدن، جانشینی را برای خود معرفی نکند تا آخر بماند تا با استفاده از نقاط ضعف او، شکشتش دهند. اما هریس می‌تواند بازی را تغییر دهد.
گزینه‌های دیگری هم برای قرار گرفتن به جای معاون بایدن در مقام کاندیدای نهایی دموکرات‌های در انتخابات ۲۰۲۴ وجود دارد؛ از جمله گوین نیوسام، فرماندار کالیفرنیا و گرچن ویتمر، فرماندار میشیگان.
اما از آنجا که با انتخاب نشدن هریس، اتحادیه‌های کارگری، رنگین پوست‌ها و آسیایی تباران از دموکرات‌ها روی برمی گردانند و در ایالت‌های چرخشی به سراغ ترامپ می‌روند یا اساسا با رای ندادن، شانس ترامپ را افزایش می‌دهند، دموکرات‌ها باید احتیاط کنند.
در نتیجه می‌توان فرض گرفت که هریس به دلیل جلب حمایت بایدن می‌تواند گزینه نهایی دموکرات‌ها باشد؛ به ویژه اگر باراک اوباما از او حمایت کند.
واکنش اولیه بازارها به ترامپ
در کل، از این پس سیاست خارجی آمریکا از جانب دموکرات‌ها به سمت هریس می‌چرخد؛ مگر اینکه اتفاق دیگری در ساعات و روزهای آتی رخ دهد. تقریبا مطمئن هستیم که در صورت پیروزی ترامپ در انتخابات پیش رو، اقتصاد ایران سمت تنش را می‌گیرد.
بر این اساس، بازار بورس وارد دور جدیدی از نااطمینانی می‌شود. در مورد ارز، سکه، طلا، مسکن و خودرو هم بازارها آشوبناک می‌شوند و آرایش واهمه به خود می‌گیرند.
اما کامالا هریس هم نمی‌تواند بازارهای ایران را از نااطمینانی درآورد و بایدن‌وار تنش‌های آمریکا با ایران را مدیریت کند. هریس می‌تواند مانند بایدن محافظه کار نباشد. نشریه پولیتیکو در گزارشی نوشت که دولت هریس می‌تواند چالش‌های ژئوپلوتیکی را متفاوت ببیند.
هریس در مواضع خود مخالف حمله نظامی به ایران است و با ترور سپهبد قاسم سلیمانی هم مخالفت کرده بود اما او مخالف توسعه برنامه هسته‌ای ایران است و به ابزارهای دیپلماتیک برای مقابله با ایران اعتقاد دارد.
در نتیجه کامالا هریس نه مانند ترامپ میز مذاکره را ترک می‌کند و طریق ترور و تهدید را در پیش می‌گیرد و نه مانند بایدن، فضای بیشتری برای حضور ایران در بازار انرژی فراهم می‌کند. در واقع هریس بین ترامپ و بایدن قرار می‌گیرد.
هریس در مورد روسیه هم مواضع سختی دارد و پای حمایت از اوکراین قرار می‌گیرد تا روس‌ها را با ابزار ناتو عقب براند. هریس در همین حال، از توافق ابراهیم حمایت می‌کند اما مخالف افزایش قدرت نتانیاهو در برخورد شدید و آتش افزوانه است است. این قدرتی است که مانع تحقق راه حل دو دولتی می‌شود. در مورد چین هم او به «ریسک زدایی» و کاهش وابستگی آمریکا و متحدانش به چین، تاکید دارد.
بیشتر بخوانید
نسخه جراح قلب برای اقتصاد | ایده‌های پزشکیان برای رشد اقتصاد و رفع تحریم
چالش سرمایه اجتماعی برای دولت پزشکیان
چالش پزشکیان با هریس
در نهایت می‌توان متصور شد که مسعود پزشکیان در مذاکره با آمریکا بر سر نجات برجام با کامالا هریس، درگیر ریسک‌های ژئوپلوتیک خواهد شد. این ریسک‌ها عمدتا ناشی از سخت گیری آهنین آمریکا و ناتو در قبال روسیه و چین و محدودیت‌های ایران در زمینه چرخش به سمت غرب می‌شوند.
البته که ریسک نجات برجام یا امضای هر توافق دیگری با ترامپ برای پزشکیان و تیم سیاست خارجی او چالش ساز است اما ترامپ در دکترین سیاست خارجی درون نگر است و مانند دموکرات‌ها و هریس به بیرون نگاه نمی‌کند.
سیاست ترامپ، جلوگیری از ادامه جنگ در اوکراین، مذاکره با تهران با دریافت بیشترین امتیاز به واسطه اجرای پیمان ابراهیم و تشدید دو قطبی آمریکا و چین با نگاه حمایت گرایانه به صنایع داخلی است.
تفاوت هریس و ترامپ
در نتیجه هم ترامپ و هم هریس برای ایران و مسعود پزشکیان که می‌خواهد فرمان اقتصاد را به دست گیرد و از چپ کردن در جاده خطرناک پبش رو، جلوگیری کند، دارای ریسک هستند اما هریس می‌تواند اقتصاد ایران را در مهلکه امضا نشدن هیچ توافقی برای چهار سال دیگر گیر بیاندازد و غرب را علیه ایران متحد و یکپارچه نگه دارد؛ موضوعی که در زبان ضد دیپلماسی ترامپ نمی‌گنجد.
در واقع اقتصاد ایران علی رغم درگیر شدن با تنش‌های ناشی از ترامپ، می‌تواند با نقش آفرینی دیپلماسی تیم اعتدال گرای سیاست خارجی پزشکیان، در شکاف بین اروپا و آمریکا راحت‌تر شنا کند و با احتیاط از کارت اروپا بر علیه آمریکا استفاده کند.
تیم سیاست خارجی پزشکیان می‌تواند روسیه‌ای که خیالش از اوکراین راحت‌تر شده است را به سمت خود جلب کند. اینگونه، مسکو می‌تواند نقش قوی‌تری در رابطه ترامپ و ایران بازی کند. موضوعی که در دولت کامالا هریس، به سختی ممکن می‌شود.
از سویی دیگر، پزشکیان در یادداشت پیام من به جهان جدید، ۴ بار نام روسیه و ۳ بار نام چین را تکرار کرده است. رئیس جمهور منتخب ایران از این دو کشور به نیکی یاد کرده است.
او به وِیژه بر روی روسیه و با عنوان «هم‌پیمان راهبردی ارزشمند» تاکید داشت. روسیه‌ای که در دوران ترامپ، خیالش از اوکراین با گرفتن امتیازات لازم راحت می‌شود، می‌تواند کمک بیشتری به اقتصاد ایران و نجات برجام برساند.
اما روسیه گزیده شده از سوی غرب، می‌تواند ایران را قربانی یک مصالحه کند و مانند گوشت دم توپ بیاندازد. البته این نافی هوشمندی و مشوق انفعال در تعامل با روسیه نیست.